Εντυπώσεις

Έκλεισα 15 μήνες στη Νορβηγία, έχω  ζήσει 2  νορβηγικά καλοκαίρια και 1  χειμώνα (αν και τον φετινό δεν τον λέμε ακριβώς χειμώνα, αλλά ιμιτασιόν χειμώνα).  Εντυπώσεις;

Καλοκαίρι 

Το περσινό καλοκαίρι θα το έλεγα άνοιξη. Φέτος όμως είχαμε πολύ ζέστη για τα Νορβηγικά δεδομένα. Πέρσι θυμάμαι παράγγειλα στη μάνα μου να φέρει τα καλοκαιρινά μου ρούχα, τα οποία αποδείχτηκαν άχρηστα.  Φέτος έπιασαν τόπο…. Μέχρι και ηλιοθεραπεία έκανα. Μπάνιο στη θάλασσα-φιόρδ δεν έκανα, δεν με τραβάει. Άσε που τα Σαββατοκύριακα που είχε την τρομερή ζέστη εγώ ήμουν με ράμματα στο πόδι και δεν μπορούσα να μπω στο νερό. Απλά τηγανίστηκα στην παραλία για να πάρω λίγο χρώμα, να φύγει η πολύ ασπρίλα. Η δεύτερη στρώση μαυρίσματος έγινε στο βουνό που πήγα εκδρομή με τη Μερέτε…. Εκεί όχι απλά μαύρισα, αλλά κάηκα.  Τώρα ο καιρός έχει βαλθεί να μας τρελάνει. Τη μια  μέρα βροχή, την άλλη ζέστη και ήλιο ή παίζει και συνδυασμός. Βροχή το πρωί με ήλιο το μεσημέρι  ή και ανάποδο. Η υψηλότερη θερμοκρασία φτάνει στους 28 βαθμούς. Είμαι τυχερή που το σπίτι μου είναι στο ισόγειο και είναι δροσερό. Οι νοικάρηδες που μένουν στον 3ο  υποφέρουν, μιας και από το μεσημέρι μέχρι το βράδυ (πιο βράδυ;) το βαράει ο ήλιος.  Αλλά έχουν το benefit που δεν έχω εγώ να είναι το διαμέρισμα διαμπερές με πολλά παράθυρα τα οποία τα ανοίγουν και κάνει λίγο ρεύμα. Δεν ξέρω αν παραπονιούνται για ζέστη, δεν έχουμε μιλήσει.

Το λατρεύω όμως το καλοκαίρι τους. Πέρσι μου είχε κάνει τρομερή εντύπωση η διάρκεια της ημέρας.  Είναι πολύ μα πάρα πολύ μεγάλη.  Εξωφρενικά μεγάλη. Να είναι 00:00 και να είναι ακόμα μέρα; Και στις 01:00 νύχτα δεν το λες… απλά σούρουπο. Μια μέρα είχα τις γνωστές αϋπνίες μου (οι πολλές σκέψεις με μάραναν) και ξύπνησα στις 02:30 και βγήκα στην αυλή να χαλαρώσω. Ήταν μέρα! Ξημέρωνε. Λάθος, δεν ξημέρωνε, είχε ήδη ξημερώσει. Πέρσι όταν κατέβηκα Ελλάδα έφαγα φρίκη που στις 21:00 περίπου ήταν νύχτα. Είχα καλομάθει εδώ. Να δω φέτος πως θα μου φανεί.

Χειμώνας (;)

Πρέπει να ζήσω και δεύτερο χειμώνα για να κάνω σύγκριση. Αυτός που έζησα ήταν ντεμί χειμώνας. Και πολύ σπάνιος χειμώνας για τα Νορβηγικά δεδομένα.  Ξεκίνησε πολύ αργά, προς τα μισά του Ιανουαρίου. Μου αρέσει που ήθελα να ζήσω άσπρα Χριστούγεννα τρομάρα μου. Βροχερά Χριστούγεννα έζησα….  Κάποια στιγμή ήρθε ο πολυπόθητος χειμώνας αλλά κράτησε λίγο. Έκανε περίπου 3 εβδομάδες συνεχόμενης χιονόπτωσης και μετά αραιά και που. Μέχρι που σταμάτησε και τον Φεβρουάριο τα έλιωσε. Φρίκη. Από θερμοκρασία; Μόνο μια μέρα έκανε -12 βαθμούς Κελσίου (εκεί ομολογώ πως κρύωσα λιγάκι), μετά το κράτησε στους -9 -10 (υποφερτό) και μετά από -3 εως – 5. Εκεί εγώ είχα γκρίνια γιατί δεν χιόνιζε πια. Στο τέλος έπαιζε από 0 εως 5 όπου και τα έλιωσε, άρχισαν οι βροχές και παπαλα το άσπρο χρυσάφι!!!. Τζούφιος χειμώνας.

Αν το άντεξα το κρύο; Αν εξαιρέσουμε την ημέρα με τους -12, μια χαρά την έβγαλα. Θέλει καλό και σωστό ντύσιμο. Ζεστά παπούτσια (και αδιάβροχα), ισοθερμικά και φλις, και το τζάκετ μου. Φυσικά γάντια και σκούφο. Άντε και κασκόλ ή μπουφ. Εγώ έβαζα μπουφ.

Άνθρωποι.

Οι βόρειοι λαοί φημίζονται ότι είναι «κρύοι» σαν άνθρωποι. Οι Νορβηγοί φημίζονται ότι είναι πολύ κλειστοί άνθρωποι, δεν ανοίγονται εύκολα. Εκεί που ανοίγονται είναι στο βουνό όταν κάνουν σκι. Στην πόλη κλείνονται στα καβούκια τους. Δεν τους λες όμως ψυχρούς σαν ανθρώπους. Ισα ισα που είναι πρόθυμοι να σε βοηθήσουν σε ότι χρειαστείς.  Αν τους πιάσεις κουβέντα θα ανταποκριθούν με το χαμόγελο. Απλά δεν κάνουν αυτοί το πρώτο βήμα. Αν το κάνουν ή θα είναι Σάββατο ή θα είναι απλά μεθυσμένοι. Δεν είναι σαν εμάς. Πολλοί ξένοι γκρινιάζουν με αυτή τη νοοτροπία. Δεν μπορούν να αποδεχτούν ότι έχουν  απλά διαφορετική κουλτούρα.

Έχουν την περιέργεια να σε γνωρίσουν, θα ρωτήσουν να μάθουν διάφορα για σένα. Επειδή περνάνε τα καλοκαίρια τους στην Ελλάδα (λίγοι Νορβηγοί δεν έχουν επισκεφτεί την Ελλάδα… και οι οποίοι έχουν σκοπό να το κάνουν σύντομα ή στο μέλλον) μας συμπαθούν και μας αγαπάνε. Όποτε με ερωτάνε από πού είμαι και ακούνε την λέξη Hellas ανοίγει το μάτι τους. Θα αναρωτηθείτε γιατί λέω Hellas και όχι Greece. Γιατί εδώ Γκρις  σημαίνει γουρούνι και θα ακουστεί γελοίο να τους λέω ότι καταγoμαι από το γουρούνι. Οπότε έχω μάθει να λέω Hellas. Mου έχει όμως τύχει να με ερωτάει Άγγλος από πού είμαι κι εγώ από συνηθιο να του λέω Hellas κι εκείνος να με κοιτάει σαν ούφο. Το κατάλαβα με τη μια και του είπα αμέσως Greece και τότε  το έπιασε. 

Είναι δοτικοί και πρόθυμοι να σε βοηθήσουν. Δεν θα κρίνω με βάση τη Μερέτε, γιατί η γυναίκα πρέπει να κατάγεται από άλλον πλανήτη. Δεν ξέρω αν υπάρχει άλλος άνθρωπος σαν αυτή. Και δεν το λέω μόνο εγώ που έχω εισπράξει αμέριστη βοήθεια και συμπαράσταση  από την Μερέτε. Μου το είπαν και οι φίλοι της στο πρώτο πάρτι που είχε κάνει φέτος και με είχε καλέσει. Μου είπαν για το σπάνιο του χαρακτήρα της και τους είπα πως το έχω αντιληφθει εδώ και πολύ καιρό. Βασικά ο τύπος με «μέτραγε». Ήθελε να προστατέψει τη Μερέτε από την εισβολέα. Έτσι με έβλεπε.  Μέχρι που η Μερέτε τον έβαλε στη θέση του με τον τρόπο της.

Το πώς περνάνε τον ελεύθερο χρόνο τους; Οι περισσότεροι με σπορ και αθλοπαιδιές. Το χειμώνα στα βουνά για πεζοπορίες ή σκι. Άλλοι τρέχουν κι άλλοι κάνουν ποδήλατο. Είχα την εντύπωση πως θα σταματούσαν το τζόκινγκ και το ποδήλατο τον χειμώνα αλλά λάθος εντύπωση είχα. Δε μπα να χιόνιζε και να είχε 60 πόντους χιόνι; Το χαβά τους αυτοί…. Ποδήλατο ή τρέξιμο. Και με βροχή…. Ο κακός καιρός δεν τους σταματά, δεν τους κλείνει στα σπίτια τους. Τουλάχιστον όχι όλους.

Το χειμώνα το μετρό το δείχνει κάπως έτσι.

Εάν δεν έχεις σκοπό για κάποιο λόγο (πχ υποχρεώσεις) να πας για σκι ενώ πολύ θα το ήθελες και κάνεις το λάθος να μπεις στο μετρό θα πάθεις έμφραγμα.  Έχω την τύχη να έχω το χιονοδρομικό σε 20 λεπτά απόσταση από το σπίτι μου και πολύ το χάρηκα φέτος (έστω και λίγο) που φόραγα τις μπότες του σνοουμπορντ από το σπίτι μου έπαιρνα το μετρό και πήγαινα για σνοουμπορντ. 

Πολλές φορές πήγαινα και βράδυ. Άλλη αίσθηση. Μαγεία.

Μετά γνώρισα το cross country ski και με τράβηξε από τις πίστες του σνοουμπορντ στα μαγευτικά δάση και μονοπάτια.  Ήταν και τσάμπα, και κανείς δεν λέει όχι στο τσάμπα.

Συγκοινωνίες;

Στο Όσλο το έχω πει. Το αυτοκίνητο είναι άχρηστο. Όχι μόνο άχρηστο αλλά και αντιοικονομικό. Πρώτα από όλα για να παρκάρεις πληρώνεις. Έχει και θέσεις που δεν χρειάζεται να πληρώσεις παρκόμετρο αλλά  δεν είναι και πολλές και η φάση είναι σαν να θέλεις να παρκάρεις στη Κυψέλη. Αλλά νομίζω ότι μετά τις 16:00 δεν ισχύει το παρκόμετρο, είναι τσάμπα. Δε βάζω και το χέρι μου στη φωτιά για αυτό.

Επίσης έχεις διόδια για να μπεις στην πόλη. Και  νομίζω ότι ένα ξεκινάει από τη γειτονιά μου. Πχ αν θέλω να πάω στη Majorstuen με αυτοκίνητο (απέχει 2,5χλμ από το σπίτι μου) θα πληρώσω διόδια. Ένας καφές με την βαφτισιμιά της Μερετες που μένει 7 λεπτά με το αμάξι από το σπίτι μας, θα της έρθει 31 κορώνες (3.7 ευρώ)  plus τον καφέ αν πάει με αμάξι (που δε θα πάει γιατί δεν οδηγεί, παράδειγμα δίνω) . Εντελώς ασύμφορο.

Τι να το κάνω το αμάξι λοιπόν; Έχω τα μέσα μαζικής μεταφοράς (τραμ, μετρό, λεωφορεία τα ποδαράκια μου και το ποδήλατο (α και το πατίνι). Με μια μηνιαία κάρτα της τάξεως των 80 ευρώ καθαρίζω. Με την κάρτα αυτή πας και τσάμπα με το φερι σε διάφορα νησάκια που έχει στο oslofiord. Το καλοκαίρι είναι απόλαυση. Τα δε μέσα μαζικής μεταφοράς είναι πάντα στην ώρα τους (υπάρχει και ρολόι που σου λέει πότε έρχεται το επόμενο) και έχουμε απλικεσιον παρακαλώ που του λες τον προορισμό που θες να πας και σου βγάζει ποιο μέσο μαζικής μεταφοράς πρέπει να πάρεις τα δρομολόγια και την ώρα. Οπότε μπορείς να προγραμματίσεις…. Και είσαι πάντα στην ώρα σου. 

Δημόσιες υπηρεσίες.

Καμία σχέση με την Ελλάδα. Έχουν και τα στραβά τους βέβαια, αλλά γενικά καμία μα καμία σχέση. Ούτε ουρές ούτε μπάχαλο, ούτε να τρέχεις από τη μια υπηρεσία στην άλλη ή από το έναν όροφο στον άλλον , ή από το ένα τμήμα στο άλλο για να μαζέψεις υπογραφές και σφραγίδες και να κανείς την δουλειά σου. Άσε που τα περισσότερα γίνονται ιντερνετικα και δεν χρειάζεται καν να πας. Ακόμα και τη φορολογική δήλωση ιντερνετικά τη στέλνεις. Με ένα κλικ. Ούτε έγγραφα να στείλεις ούτε τίποτα. Και μετά σου στέλνουν και μήνυμα στο κινητό σου  που σου λέει ότι μόλις λάβατε την επιστροφή φόρου σας μπείτε στην ιστοσελίδα μας να κατεβάσετε αν θέλετε το pdf. Τα λεφτά θα μπουν στον λογαριασμό σας την τάδε του μηνός. ΑΥΤΟ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΚΑΛΥΤΕΡΟ ΟΛΩΝ .

Ένα άλλο παράδειγμα θα σας το πουν οι παρακάτω εικόνες. Πρόκειται για μια δημόσια υπηρεσία που δυστυχώς γνώρισα καλά.

             
            ή αλλιώς

Μια τυπική μέρα στον ΟΑΕΔ 

Μια τυπική μέρα στο ΝΑV.

Η φωτο μπορεί να είναι από κάποιο έντυπο, αλλά η εικόνα που παρουσιάζει είναι ακριβώς αύτη. Ένα ωραίο περιβάλλον  (λίγο οξύμωρο βέβαια), λίγος κόσμος (ποτέ δε χρειάστηκε να περιμένω πάνω από 10 λεπτά),  σαλόνι στην αίθουσα αναμονής με 5-6 υπολογιστές και 2- 3 εκτυπωτές όπου εκτυπώνεις ότι θες τσάμπα (άλλοι πάνε και εκτυπώνουν βιβλία και συγγράμματα τσάμπα) και χρήση του ιντερνέτ χωρίς περιορισμούς. Βέβαια ποτέ δε φεύγεις με το χαμόγελο της τζοκοντας αλλά αυτό είναι μια άλλη πονεμένη  ιστορία. Πέρασα κι εγώ από εκεί για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα και μου εύχομαι να μη μου ξαναχρειαστει. Όχι μόνο σε μένα αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο... παντου σε όποια χώρα κι αν βρίσκεται.

Δρόμοι και οδική συμπεριφορά.

Η αλήθεια είναι πως έχω απογοητευτεί με τους δρόμους τους και την ποιότητα του οδοστρώματος τους.  Τους περίμενα αλλιώς. Θα μου πεις όλο τον χειμώνα έχει χιόνια, τα εκχιονιστικά ξύνουν καθημερινά την άσφαλτο τι περιμένεις; Και η Γερμανία έχει χιόνια αλλά όλοι έχουν να λένε για τους αυτοκινητόδρομους τους. Ε η Νορβηγία δεν είναι Γερμανία. Οκ έχουν πλατύς δρόμους, πλατιά πεζοδρόμια αλλά οι λακκούβες πάνε σύννεφο. Έχουν ποδηλατόδρομους και σε ορισμένα σημεία στη παραλιακή έχουν λωρίδες "αποκλειστικά" για ποδήλατα και "αποκλειστικά" για πεζούς. Το αποκλειστικά είναι σε εισαγωγικά γιατί μέχρι στιγμής δεν έχω δει να ακολουθείται κατά γράμμα του νόμου :) Δηλαδή έχω δει πεζούς να περπατανε στον ποδηλατόδρομο και ποδηλάτες στον πεζόδρομο. Αλλά τουλάχιστον υπάρχει σεβασμός ο ένας προς τον άλλον, και δίνουν χώρο. Στους υπόλοιπους δρόμους υπάρχει και ειδική λωρίδα στα φανάρια που είναι για τα ποδήλατα.

φωτο φωτο

Η εθνική οδός τους σε ορισμένα σημεία τη λες εθνική οδό (έχει πάνω από 2 λωρίδες) αλλά σε άλλα σημεία η Εθνική Αθηνών Πατρών θεωρείται αυτοκινητόδρομος σε σύγκριση με της Νορβηγίας (μόνο μια λωρίδα). Ω ναι....

Ο ΚΟΚ ακολουθείται αυστηρά, αλλιώς κοστίζει ακριβά. Μέγιστο όριο ταχύτητας 80χλμ/ωρα (οκ και με 90 να πας καλά είσαι), στην εθνική με τις παραπάνω λωρίδες λένε πως το όριο είναι 100. Δεν ξέρω, δεν έχω πάει δεν το έχω δει.  Αν περνάς από κατοικημένη περιοχή το όριο πέφτει στα 60 ή στα 40. Ανάλογα το πόσο κατοικημένη είναι και το αν "παίζουν παιδιά"... Το να οδηγάω σε αυτές τις συνθήκες μου είναι μαρτύριο.... πολύ καταπίεση ρε γαμωτο. :) Βαρετό εως κοντεύει να με πάρει ο ύπνος. Υπάρχουν λεωφορειολωρίδες αποκλειστικά για λεωφορεία και για ταξί. Εδω το αποκλειστικά δεν έχει εισαγωγικά. Εδω τις σέβονται αλλιώς κοστίζει (det koster penger όπως λένε οι Νορβηγοί).  Φυσικά αλκοόλ και οδήγηση δεν πάνε μαζί... νομίζω το όριο είναι ένα ποτήρι μπύρα (το μικρό). Οπότε στις εξοδους τους δεν οδηγάνε. Ή θα υπάρχει κάποιος ο οποίος δε θα πιει για να οδηγήσει (ο κακομοίρης) ή ο οποίος δεν πίνει γενικά οπότε και θα οδηγήσει. Ή θα πάνε με τα ΜΜΜ και ταξί.

Τους ποδηλάτες τους σέβονται ακόμα και αν δεν κυκλοφορούν σε ποληλατολωρίδα (γιατί δεν υπάρχει πάντα). Δεν θα περάσουν ποτέ στο χιλιοστό από δίπλα σου και ούτε θα σου κορνάρουν ή θα φας μούντζες και θα σε στείλουν να πλύνεις πιάτα. Όποτε με προσπερνάνε βγαίνουν μέχρι και στην αντίθετη λωρίδα. Στην αρχή αναρωτιόμουν κι έλεγα μα καλά τόσο πολύ με φοβούνται και βγαίνουν απέναντι για να με προσπεράσουν; Μετά έμαθα ότι υπάρχει νόμος που λέει ότι το αυτοκίνητο πρέπει να απέχει τουλάχιστον ενάμιση μέτρο από τον ποδηλάτη/μοτοσικλετιστή. (ενάμιση μέτρο μπορεί και παραπάνω, δεν είμαι σίγουρη).

Επίσης δεν υπάρχει κόρνα. Υπάρχει στο αυτοκίνητο απλά δε χρησιμοποιείται παρά μόνο σε περίπτωση που χρειάζεται. Έχουν ησυχάσει τα αυτάκια μου από το θέμα κορναρίσματος. Διπλοπαρκάρισμα και παρκάρισμα πάνω στο πεζοδρόμιο απλά δεν υπάρχει. Ούτε η παράνομη στάθμευση. Η αστυνομία κάνει περιπολίες και όχι μόνο στέλνει ραβασάκια, αλλά και γερανούς. Άντε βρες το αυτοκίνητο σου μετά.... και όχι μόνο η αστυνομία. Έχω δει και απλούς πολίτες με συμβατικά αυτοκίνητα να πηγαίνουν να ελέγχουν αν το σταθμευμένο αυτοκίνητο έχει το πάσο στο παρμπρίζ. Αλλιώς γράφουν τον αριθμό πινακίδας βγάζουν φωτογραφία και μετά φεύγουν. Τον λογαριασμό στον στέλνουν μετά στο σπίτι. Το μπουγιουρντί που λένε. Αυτοί πρέπει να είναι ιδιωτικές εταιρίες μάλλον....

Προς το παρών αυτά.